ต้นทุนค่าเสียโอกาส

Nanosoft Article : บทความทางธุรกิจ

ต้นทุนค่าเสียโอกาส เมื่อกล่าวถึงคำว่า เศรษฐศาสตร์ ฟังแล้งจะยังดูงงๆ แต่ถ้าอธิบายความหมายจะพบว่า เศรษฐศาสตร์ คือ ศาสตร์ที่ศึกษาเกี่ยวกับการเลือกหนทางในการใช้ทรัพยากรการผลิต อันมีอยู่จำกัด สำหรับการผลิตสินค้าและบริการเพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุด เศรษฐศาสตร์ได้อธิบายและทำให้เข้าใจได้ว่า ไม่มีอะไรได้มาฟรีๆ ทุกอย่างล้วนแต่มีต้นทุน นั่นหมายความว่าถ้าเราได้สิ่งหนึ่งมา ในขณะเดียวกันก็ต้องเสียอย่างหนึ่งไป เหมือนอย่างเพลงของสองพี่น้อง อัสนี-วสันต์ ที่ชื่อ"ได้อย่างเสียอย่าง" ในทางเศรษฐศาสตร์เช่นกัน จะมีคำอธิบายกรณี ได้อย่างเสียอย่าง นี้ว่า "ต้นทุนค่าเสียโอกาส"


ต้นทุนค่าเสียโอกาส (Opportunity cost) คือมูลค่าของผลตอบแทนจากกิจกรรมที่สูญเสียโอกาสไปในการเลือกทำกิจกรรมอย่างหนึ่ง ทั้งที่ ตัวเลือกที่มีอยู่เป็นตัวเลือกที่ต้องการ แต่ไม่สามารถเลือกพร้อมกันได้ ตัวอย่างเช่น นาย ก. เลือกที่จะตื่นเช้ากว่าปกติ 1 - 2 ชั่วโมงในตอนเช้าเพื่อไปออกกำลังกาย เวลาที่ใช้ไปในการออกกำลังการย่อมทำให้นาย ก. สูญเสียโอกาสในการนอน หรือแม้กระทั่งการศึกษาเลือกศึกษาเล่าเรียนในระดับชั้นปริญญาโทของนักศึกษาจบใหม่ในระดับชั้นปริญญาตรี ช่วงเวลาที่ศึกษาต่อทำให้นักศึกษาคนนั้นเสียโอกาสในการมีรายได้จากการทำงาน


การคำนึงถึงต้นทุนค่าเสียโอกาสเป็นความแตกต่างที่สำคัญที่สุดของต้นทุนทางเศรษฐศาสตร์และต้นทุนทางบัญชี ต้นทุนค่าเสียโอกาสนับว่าเป็นต้นทุนที่แท้จริงในการทำกิจกรรมใด ๆ ก็ตามเพราะมันทำให้เห็นถึงโอกาสซึ่งเป็นต้นทุนที่ถูกซ่อนอยู่ (และไม่สามารถมองเห็นหากคำนวณทางบัญชี) อย่างไรก็ตาม การคำนวณหาต้นทุนค่าเสียโอกาสนั้นส่วนใหญ่ทำได้ยาก เพราะเป็นการคำนวณจากการคาดคะเนเหตุการณ์ที่ไม่ได้เกิดขึ้นจริง